ممکن است برای شما این سؤال پیش آید که اگر خدا از قبل سرنوشت و آیندۀ مرا مى داند،
تلاش و ارادۀ من دیگر نمى تواند نقشى در آینده ام داشته باشد و اگر تلاشى بکنم، چون شکست
من در علم خداوند آمده است، تلاشم به جایی نخواهد رسید، و اگر برعکس، علم خداوند بر موفقیتم
باشد، باز هم نیازى به تلاش ندارم.
چنین برداشتى از علم الهى، ناشى از قیاس کردن علم خداى متعال با علمِ انسان است و از لغزشگاه
هاى است که قرآن کریم پیوسته در این باره هشدار مى دهد.
کلید پاسخ به این سؤال در این نکته نهفته است که علم خداوند هم پایان و نتیجه امور و هم فرایند انجام
حوادث را در برمی گیرد. در حالی که علم انسان ها چنین نیست. مثلا یک کارشناس فوتبال که نتیجهی
یک مسابقه را پیش بینی می کند، یا معلمى که آیندهٔ یک دانش آموز را حدس مى زند، هریک براساس
اطلاعات محدودى که دارند، دست به این کار مى زند؛ امّا آن معلم علم ندارد که این دانش آموز از لحظه ی
بعد تا روز امتحان چه تصمیم هایی خواهد گرفت، آیا متحوّل خواهد شد یا به راه گذشته ادامه خواهد داد.
در حالی که علم خداوند این گونه نیست. او همان طور که پایان فرایند را مى بیند بر تمام اتفاقات و تصمیم
گیرى هاى طول فرایند هم شاهد و آگاه است. او مى داند که مثلا فردا آن دانش آموز به اختیار خود تصمیم
مى گیرد، ساعات مطالعهی خود را افزایش دهد، تصمیم مى گیرد از میزان خواب خود کم کند و ده ها تصمیم
اختیارى دیگر. همچنین مى بیند که این تصمیم ها در پایان، منجر به قبولى وى خواهد شد. پس علم خداوند
منحصر به نتیجهی پایانى فرایند نیست، بلکه به سلسلهی تصمیم ها و عوامل دیگرِ مؤثر در آن فرایند نیز متعلق
است. در حقیقت، علم خداوند، براساس علم به تمام عوامل و جزئیات است، نه یک پیش بینى صرف درباره نتیجه.
علم آموزی
علم ,مى ,تصمیم ,خداوند ,فرایند ,ها ,علم خداوند ,دانش آموز ,که علم ,حالی که ,که اینمنبع
پاسخ به برهان شر
اگر خداوند همه چی را میداند پس من اختیار ندارم
سفسطه و مغالطه
برهان صدیقین و دیدگاه فیلسوفان
هستی و خدا
علت فلسفی تعدد زوجات پیامبر
علامه طباطبایی کیست